18 വർഷത്തെ ജയിൽവാസം: മുംബൈ സ്ഫോടനക്കേസിലെ പ്രതികളെ കുറ്റവിമുക്തരാക്കി

മുംബൈ: (KVARTHA) 2006-ൽ മുംബൈ നഗരത്തെ നടുക്കിയ തീവണ്ടി സ്ഫോടനക്കേസിൽ നിർണായക വിധിയുമായി ബോംബെ ഹൈക്കോടതി. വധശിക്ഷയ്ക്കും ജീവപര്യന്തത്തിനും ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട 12 പ്രതികളെ മതിയായ തെളിവുകളുടെ അഭാവത്തിൽ കുറ്റവിമുക്തരാക്കി. 

ഏകദേശം ഒമ്പത് വർഷത്തോളം നീണ്ട നിയമപോരാട്ടങ്ങൾക്കൊടുവിലാണ് ഈ സുപ്രധാന വിധി വരുന്നത്. തങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിലെ വിലപ്പെട്ട 18 വർഷങ്ങളാണ് ഇവർക്ക് ജയിലിൽ നഷ്ടമായതെന്ന് പ്രതിഭാഗം അഭിഭാഷകർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.

എന്താണ് സംഭവിച്ചത്?

2006 ജൂലൈ 11-നാണ് മുംബൈയിലെ പടിഞ്ഞാറൻ സബർബൻ റെയിൽവേ ശൃംഖലയിലെ ഏഴ് ലോക്കൽ ട്രെയിൻ കോച്ചുകളിൽ സ്ഫോടനങ്ങളുണ്ടായത്. രാജ്യത്തെ ഞെട്ടിച്ച ഈ ഭീകരാക്രമണത്തിൽ 189 പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും 824 പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു.

ഈ കേസിൽ, മഹാരാഷ്ട്ര സംഘടിത കുറ്റകൃത്യ നിയന്ത്രണ നിയമം (MCOCA) പ്രകാരമുള്ള പ്രത്യേക കോടതി 2015 സെപ്റ്റംബറിൽ വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചു. അഞ്ച് പ്രതികൾക്ക് വധശിക്ഷയും മറ്റ് ഏഴ് പേർക്ക് ജീവപര്യന്തം തടവും വിധിച്ചു. ഒരു പ്രതിയെ അന്ന് തന്നെ കുറ്റവിമുക്തനാക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. 
 

വധശിക്ഷയ്ക്ക് വിധിക്കപ്പെട്ടവരിൽ ബിഹാറിൽ നിന്നുള്ള കമൽ അഹമ്മദ് മുഹമ്മദ് വക്കീൽ അൻസാരി, മുംബൈയിൽ നിന്നുള്ള മുഹമ്മദ് ഫൈസൽ അതൗർ റഹ്‌മാൻ ഷെയ്ഖ്, താനെയിൽ നിന്നുള്ള എഹ്തെഷാം ഖുതുബുദ്ദീൻ സിദ്ദിഖ്, സെക്കന്തരാബാദിൽ നിന്നുള്ള നവീദ് ഹുസൈൻ ഖാൻ, മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ജൽഗാവിൽ നിന്നുള്ള ആസിഫ് ഖാൻ ബഷീർ ഖാൻ എന്നിവരും ഉൾപ്പെടുന്നു. 

ഇതിൽ കമൽ അഹമ്മദ് മുഹമ്മദ് വക്കീൽ അൻസാരി 2021-ൽ ജയിലിൽ വെച്ച് മരണപ്പെട്ടിരുന്നു. തൻവീർ അൻസാരി, മുഹമ്മദ് മജീദ് മുഹമ്മദ് ഷാഫി, ഷെയ്ഖ് മുഹമ്മദ് അലി ആലം ഷെയ്ഖ്, മുഹമ്മദ് സാജിദ് മാർഗുബ് അൻസാരി, മുസമ്മിൽ അതൗർ റഹ്‌മാൻ ഷെയ്ഖ്, സുഹൈൽ മെഹ്മൂദ് ഷെയ്ഖ്, സമീർ അഹമ്മദ് ലത്തീഫർ റഹ്‌മാൻ ഷെയ്ഖ് എന്നിവർക്കാണ് ജീവപര്യന്തം തടവ് ശിക്ഷ ലഭിച്ചത്.

നീണ്ട ഒമ്പത് വർഷത്തെ നിയമയുദ്ധം

വിചാരണക്കോടതിയുടെ വിധിക്കെതിരെയുള്ള അപ്പീലുകളും വധശിക്ഷാ സ്ഥിരീകരണ ഹർജികളും 2019 ജനുവരിയിലാണ് ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയുടെ പരിഗണനയ്ക്ക് ആദ്യമായി എത്തിയത്. എന്നാൽ, തുടർച്ചയായി നേരിട്ട തടസ്സങ്ങൾ കേസിന്റെ വിധി വൈകാൻ കാരണമായി. 

ജഡ്ജിമാരുടെ വിരമിക്കൽ, ബെഞ്ചുകളുടെ മാറ്റം, അമിതമായ ജോലിഭാരം എന്നിവ കേസിന്റെ പുരോഗതിയെ ബാധിച്ചു. മുൻ ജഡ്ജിമാരായ ജസ്റ്റിസുമാരായ നരേഷ് പാട്ടീൽ, ബി. പി. ധർമ്മാധികാരി, എസ്. എസ്. ജാദവ് എന്നിവരുൾപ്പെടെ മൂന്ന് ബെഞ്ചുകളുടെ മുന്നിൽ ഈ ഹർജികൾ വന്നിരുന്നെങ്കിലും വിധി പ്രസ്താവിക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല. 

169 വാല്യങ്ങളിലായി വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന തെളിവുകളും, 2000 പേജുകളുള്ള വധശിക്ഷാ വിധികൾ, 100-ൽ അധികം സാക്ഷികൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന ഈ കേസിന്റെ വാദം കേൾക്കാൻ ചുരുങ്ങിയത് അഞ്ചു മുതൽ ആറു മാസം വരെ എടുക്കുമെന്നും സംസ്ഥാന സർക്കാർ ഹൈക്കോടതിയെ അറിയിച്ചിരുന്നു.

സർക്കാരിന് കോടതിയുടെ വിമർശനം

കേസ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിൽ സംസ്ഥാന സർക്കാർ കാണിച്ച 'ഗൗരവമില്ലായ്മയെ' 2023 സെപ്റ്റംബർ 6-ന് ജസ്റ്റിസ് നിതിൻ ഡബ്ല്യു. സാംബ്രെയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ബെഞ്ച് രൂക്ഷമായി വിമർശിച്ചു. കേസിന് ഒരു പ്രത്യേക പബ്ലിക് പ്രോസിക്യൂട്ടറെ (SPP) നിയമിക്കാത്തതായിരുന്നു വിമർശനത്തിന് കാരണം. 

രണ്ട് ദിവസത്തിനുള്ളിൽ എസ്.പി.പി.യെ നിയമിച്ചില്ലെങ്കിൽ സംസ്ഥാന ആഭ്യന്തര വകുപ്പിന്റെ അഡീഷണൽ ചീഫ് സെക്രട്ടറിയെ വിളിച്ചുവരുത്തുമെന്നും കോടതി മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി. ഇതിനെത്തുടർന്ന്, 2023 സെപ്റ്റംബർ 8-ന് മുതിർന്ന അഭിഭാഷകൻ രാജ താക്കറെ എസ്.പി.പി.യായി നിയമിതനായി.

അവസാനഘട്ട വാദം കേൾക്കൽ

ജസ്റ്റിസ് സാംബ്രെയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ബെഞ്ച് 2023 ഡിസംബർ വരെ ഹർജികൾ കേട്ടു. എന്നാൽ, അദ്ദേഹത്തെ നാഗ്പൂർ ബെഞ്ചിലേക്ക് മാറ്റിയതോടെ കേസുകൾ വീണ്ടും മറ്റൊരു ബെഞ്ചിന് മുന്നിലെത്തി. പിന്നീട്, പ്രതികളിലൊരാൾ കേസ് വേഗത്തിൽ തീർപ്പാക്കാൻ ശ്രമിച്ചതോടെയാണ് വീണ്ടും കേസ് ശ്രദ്ധ നേടിയത്. 

2024 ജൂലൈയിൽ, ജസ്റ്റിസുമാരായ അനിൽ എസ്. കിലോർ, ശ്യാം സി. ചന്ദക് എന്നിവരടങ്ങിയ പ്രത്യേക ബോംബെ ഹൈക്കോടതി ബെഞ്ച് രൂപീകരിച്ചു. ഈ ബെഞ്ച് 70-ലധികം സിറ്റിങ്ങുകളിലൂടെ ആറുമാസത്തോളം തുടർച്ചയായി വാദം കേട്ടു. 2025 ജനുവരി 31-ന് വാദം കേൾക്കലുകൾ പൂർത്തിയാക്കിയ ബെഞ്ച്, എല്ലാ രേഖകളും പരിശോധിച്ച ശേഷം വിധി ജൂലൈ 1-ന് പ്രസ്താവിക്കാൻ മാറ്റുകയായിരുന്നു.

‘നഷ്ടപ്പെട്ടത് ജീവിതത്തിലെ വിലപ്പെട്ട വർഷങ്ങൾ’

പ്രതികൾക്കുവേണ്ടി ഹാജരായ മുതിർന്ന അഭിഭാഷകൻ എസ്. മുരളീധർ വാദിച്ചത്, മതിയായ തെളിവുകളില്ലാതെ 18 വർഷത്തിലേറെയായി ജയിലിൽ കഴിഞ്ഞ ഈ 'നിരപരാധികളായ' പ്രതികൾക്ക് നീണ്ട നിയമയുദ്ധം കാരണം തങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിലെ 'പ്രാരംഭ വർഷങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെട്ടു' എന്നാണ്.

വിധി പ്രഖ്യാപനത്തിനുശേഷം, മുമ്പ് ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടവരുടെ പ്രതിനിധിയായി ഹാജരായ അഭിഭാഷകൻ യുഗ് മോഹിത് ചൗധരി, കോടതിയുടെ വിധി സ്ഥാപനത്തിന്റെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ജുഡീഷ്യറിയിലുള്ള വിശ്വാസം പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനും ഒരു അംഗീകാരമാണെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. 

ഗുരുതരമായ കുറ്റകൃത്യങ്ങളിൽ കുറ്റാരോപിതരായ 10-ൽ അധികം പേരെ നിരപരാധികളായി പ്രഖ്യാപിക്കാനും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ശക്തമായ എതിർപ്പിനെ മറികടന്ന് കുറ്റവിമുക്തരാക്കാനും കഴിഞ്ഞത് വലിയൊരു നേട്ടമാണെന്നും അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർത്തു. 

എന്നാൽ, ബെഞ്ചിന്റെ ജസ്റ്റിസ് കിലോർ ഇതിനോട് പ്രതികരിച്ചത്, തങ്ങൾ ജഡ്ജിമാർ എന്ന നിലയിൽ തങ്ങളുടെ കടമ നിർവഹിക്കുക മാത്രമാണ് ചെയ്തതെന്നും, അതാണ് തങ്ങളുടെ മേൽ ചുമത്തിയ ഉത്തരവാദിത്തമെന്നുമാണ്. കാലതാമസം സംഭവിച്ചുവെങ്കിലും, ഹൈക്കോടതിയുടെ ഈ വിധി നിയമവ്യവസ്ഥയിലുള്ള വിശ്വാസം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും, തെറ്റായി ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടവർക്ക് നീതി ലഭിക്കുമെന്ന പ്രതീക്ഷ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.

18 വർഷത്തെ ജയിൽവാസത്തിനു ശേഷം നിരപരാധികളെന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട ഈ വിധിയിൽ നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായങ്ങൾ പങ്കുവെക്കുക. 
 

Article Summary: Mumbai blasts case: 12 accused acquitted after 18 years in jail.
 

#MumbaiBlasts #Acquittal #JusticeDelayed #BombayHighCourt #LegalVictory #TerrorismCase