ക്രിസ്റ്റഫർ പെരേര 

(KVARTHA) നോട്ട് നിരോധനത്തിന്റെ എട്ടാം വാര്‍ഷികം പിന്നിട്ടിട്ടും അതിന്റെ ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ ഇന്നും ജനത്തെ വലയ്ക്കുന്നു. 2016 നവംബര്‍ എട്ടിനാണ് പ്രധാനമന്ത്രി നോട്ട് നിരോധനം പ്രഖ്യാപിച്ചത്. തുടക്കം മുതലേ യുക്തിരഹിതമായ കാര്യങ്ങളാണ് പ്രധാനമന്ത്രി അടക്കമുള്ളവര്‍ പറഞ്ഞതെന്നാണ് പ്രതിപക്ഷ വിമർശനം. 500 രൂപയും 1000 രൂപയും പിന്‍വലിക്കുകയും ഉയര്‍ന്ന മൂല്യമുള്ള 2000 രൂപ വിപണിയില്‍ ഇറക്കുകയും ചെയ്തു. പലരും തുടക്കം മുതല്‍ തന്നെ ഇത് പരാജയപ്പെട്ട പദ്ധതിയാണെന്ന് തുറന്നടിച്ചിരുന്നു.

ഭരണകക്ഷിയിലും മന്ത്രിസഭയിലും പോലും പലരും ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഭിന്നതയുണ്ടായി. റിസര്‍വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ഡയറക്ടര്‍ ബോര്‍ഡ് തങ്ങളുടെ എതിര്‍പ്പുകള്‍ ഉന്നയിക്കുകയും പദ്ധതിയിലെ തെറ്റുകള്‍ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുകയും ചെയ്തു.  സാമ്പത്തിക പ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഏതാണ്ട് സ്തംഭനാവസ്ഥയായിരുന്നു പ്രഖ്യാപനത്തിന് ശേഷമുണ്ടായത്. ബാങ്കുകളിലെല്ലാം നീണ്ട ക്യൂ ആയിരുന്നു. ടോക്കണുകള്‍ പോലുള്ള പ്രാകൃത നോട്ടുകള്‍ അവതരിപ്പിക്കേണ്ടിവന്നു.

'മുന്നൊരുക്കത്തിന്റെ അഭാവം നോട്ട്‌നിരോധനം ജനങ്ങളെ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടിച്ചു, നശിപ്പിക്കപ്പെടാനുള്ള കറന്‍സി നോട്ടുകള്‍ വീണ്ടും പ്രചാരത്തിലേക്ക് അയയ്ക്കാന്‍ റിസര്‍വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ നിര്‍ബന്ധിതരായി. വന്‍തോതിലുള്ള തൊഴില്‍ നഷ്ടം വരുത്തി, സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയെ മുരടിപ്പിക്കുകയും അതിന്റെ പ്രഖ്യാപിത ലക്ഷ്യങ്ങളൊന്നും കൈവരിക്കാതിരിക്കുകയും ചെയ്തു', വിമർശകർ പറയുന്നു. ഈ നീക്കത്തെ അനുകൂലിച്ചവര്‍ നിരവധിയുണ്ടെങ്കിലും എതിര്‍പ്പ് ശക്തമായിരുന്നു.
 
രഘുറാം രാജന്‍, മുന്‍ പ്രധാനമന്ത്രി മന്‍മോഹന്‍ സിംഗ്, അമര്‍ത്യ സെന്‍ എന്നിവര്‍ നോട്ട്‌ നിരോധനത്തെ തുടക്കത്തിലെ എതിര്‍ത്തവരാണ്. ഓരോരുത്തരും നയത്തിനെതിരെ വിവിധ കോണുകളില്‍ നിന്ന് യുക്തിസഹമായ വിമര്‍ശനം ഉന്നയിച്ചു, എന്നാല്‍ മൊത്തത്തിലുള്ള സന്ദേശം ഒന്നുതന്നെയായിരുന്നു- ഈ നീക്കം പ്രവര്‍ത്തിക്കില്ല, അഭികാമ്യമല്ല. 'സംഘടിത കൊള്ളയും നിയമവിധേയമാക്കിയ കൊള്ളയും' എന്നാണ് മന്‍മോഹന്‍ സിംഗ് ഇതിനെ വിശേഷിപ്പിച്ചത്.

നോട്ട് നിരോധനം  സാമ്പത്തികം എന്നതിനേക്കാള്‍ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരമായി വിലയിരുത്തണം.  അമര്‍ത്യ സെന്‍ ഒരു 'സ്വേച്ഛാധിപത്യ നടപടി' എന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചതുപോലുള്ള ചില രാഷ്ട്രീയ വിമര്‍ശനങ്ങള്‍ പ്രസക്തമാണ്. സ്വേച്ഛാധിപത്യത്തിന്റെ ഛായയില്ലാതെ, സ്ഥാപനപരമായ പരിശോധനകള്‍ മറികടന്ന് ഈ അബദ്ധം പറ്റുമായിരുന്നില്ല. എന്നാല്‍ നോട്ട് നിരോധനത്തിന് പിന്നിലെ കാരണം ഇതുവരെ പിടികിട്ടിയിട്ടില്ല. പണത്തിന്റെ കാര്യങ്ങള്‍ എല്ലായ്പ്പോഴും സാമ്പത്തികമായി വിശദീകരിക്കേണ്ടതില്ല; പണം ഒരു സാമൂഹ്യശാസ്ത്ര പ്രതിഭാസം കൂടിയാണ്. നോട്ട് നിരോധനത്തിനും സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരമായ സൂക്ഷ്മപരിശോധന ആവശ്യമാണ്.

കൂടാതെ, നോട്ട് നിരോധനം അടിസ്ഥാനപരമായി സാമ്പത്തിക വിരുദ്ധമായ ഒന്നാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കേണ്ടതുണ്ട്. നോട്ട് നിരോധനത്തെ ഏറ്റവും ശക്തമായി പ്രതിരോധിച്ചവരില്‍ ഒരാളാണ് ബിജെപി നേതാവ് വെങ്കയ്യ നായിഡു. പദ്ധതിക്ക് അദ്ദേഹം നല്‍കിയ വിവിധ രൂപകങ്ങളും യുക്തികളും, പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധേയമാണ്, അതൊരു ശുദ്ധീകരണമായിരുന്നെന്നാണ് പറഞ്ഞത്. 'ഒരു യഥാര്‍ത്ഥ സ്വച്ഛ് ഭാരത് പ്രധാനമന്ത്രി ആഗ്രഹിക്കുന്നു', എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു, നായിഡുവിന്റെ അഭിപ്രായത്തില്‍ നാം നമ്മുടെ തന്‍, മനുഷ്യന്‍, ധന് (ശരീരം, മനസ്, സമ്പത്ത്) എല്ലാം വൃത്തിയാക്കണം എന്നാണ്.

നമ്മുടെ വീടും പരിസരവും ക്ഷേത്രങ്ങളും മറ്റും ശാരീരികമായി വൃത്തിയാക്കി ശരീരം ശുദ്ധീകരിക്കാം. ഭ്രൂണഹത്യ അവസാനിപ്പിച്ച്, പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് വിദ്യാഭ്യാസം നല്‍കി, തൊട്ടുകൂടായ്മ ഇല്ലാതാക്കി, ജാതി അതിക്രമങ്ങള്‍ അവസാനിപ്പിച്ച് മനസ്സ് ശുദ്ധീകരിക്കേണ്ടിയിരുന്നു. പിന്നെ പണമോ? നോട്ട് നിരോധനത്തിലൂടെ അത് വൃത്തിയാക്കേണ്ടി വന്നു. നായിഡു ഉപയോഗിച്ച ചിഹ്നങ്ങളുടെ ശ്രേണി കൗതുകകരമാണ്. വീട് വൃത്തിയാക്കല്‍, തൊട്ടുകൂടായ്മ നിര്‍മാര്‍ജനം, നോട്ട് അസാധുവാക്കല്‍ എന്നിവയെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിന്തകളില്‍ ഒരേ രേഖയാണ്. 

വൃത്തിയെക്കുറിച്ചോ പരിശുദ്ധിയെക്കുറിച്ചോ ഉള്ള അത്തരമൊരു വിപുലീകൃത സങ്കല്‍പ്പം പുതിയതല്ല-വാസ്തവത്തില്‍, ഹിന്ദു ജീവിതരീതിയുടെ കേന്ദ്ര സിദ്ധാന്തങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ്. ശരീരത്തിന്റെയും മനസ്സിന്റെയും ശുദ്ധി ഹിന്ദു ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ വിശദമായി പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട്. നോട്ട് നിരോധനത്തില്‍ സമ്പത്തിന്റെ പരിശുദ്ധി എന്ന ആശയം അവതരിപ്പിക്കാനായിരുന്നു നായിഡുവിന്റെ നീക്കം. വെങ്കയ്യ നായിഡു തന്റെ രാഷ്ട്രീയാനന്തര ജീവിതത്തില്‍ ആത്മീയ പ്രഭാഷണങ്ങള്‍ നടത്തുന്നതില്‍ ഒട്ടും അതിശയിക്കാനില്ല.

സാധാരണഗതിയില്‍, അത്തരം മതപരമായ കാര്യങ്ങള്‍ ഒരു സാധാരണക്കാരിലേക്ക് സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ആശയം എത്തിക്കുന്നതിനുള്ള വാചാടോപ മാര്‍ഗമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.  നോട്ട് നിരോധനം ഒരു 'ശുദ്ധീകരണവും' 'ചരിത്രപരമായ ശുദ്ധി യജ്ഞവും' ആണെന്നും മോദി പ്രഖ്യാപിച്ചു. നോട്ട് നിരോധനം ഈ രീതിയില്‍ വിപണിയില്‍ നടത്തിയ ഭൂതോച്ചാടനമായിരുന്നു.

ഹിന്ദു ദേശീയവാദികളുടെ ന്യായീകരണം, അതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഒരു ശുദ്ധീകരണ ചടങ്ങെന്ന നിലയിലാണ്. വൃത്തിഹീനമായ വസ്തുക്കള്‍ പതിവായി ശുദ്ധീകരിക്കപ്പെടുന്നു, ചിലപ്പോള്‍ അഗ്നിയില്‍ പോലും. ഇത് ഹിന്ദുമതത്തില്‍ മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നില്ല, ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പല മതങ്ങളിലും ഇത് കാണാം. മോഡിയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രത്യയശാസ്ത്ര കൂട്ടരും പണത്തെക്കുറിച്ച് ഈ രീതിയില്‍ ചിന്തിച്ചതായി തോന്നുന്നു-ഇത് ഹിന്ദു ആചാരങ്ങളില്‍ അവരുടെ നവീകരണ ശ്രമമായിരുന്നു.

ഹിന്ദുമതത്തെ നവീകരിക്കാന്‍ ബി.ജെ.പി ശ്രമിക്കുമ്പോഴും ഈ യുക്തിയെ മറികടക്കാന്‍ അവര്‍ക്ക് കഴിയുന്നില്ല. മതപരമായ ഒരു സാമൂഹ്യ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥ അപകടം ഇതാണ്. ഒരു മതേതര മനസ്സിനോ പ്രസ്ഥാനത്തിനോ അതിന്റെ ചക്രവാളങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് വിവിധ സ്രോതസ്സുകളില്‍ നിന്ന് ആശയങ്ങള്‍ തെരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള സാധ്യതയും സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉണ്ടെങ്കിലും, മതപരമായ പ്രസ്ഥാനം അന്തിമമായി ആശ്രയിക്കുന്നത് ചെറുതും നിയന്ത്രിതവുമായ ചിന്താ രൂപങ്ങളെയാണ്. 

നോട്ട് നിരോധനത്തോടെ ഹിന്ദു ദേശീയ പ്രസ്ഥാനവും വ്യത്യസ്തമല്ലെന്ന് തെളിഞ്ഞു.  ഇത് വിചിത്രമായി തോന്നുകയാണെങ്കില്‍, സമാനമായ കാര്യം നമുക്ക് നോക്കാം. സുബ്രഹ്‌മണ്യന്‍ സ്വാമി ഒരിക്കല്‍ ജെഎന്‍യു നാല് മാസത്തേക്ക് അടച്ചുപൂട്ടാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു, അതിലൂടെ ശുദ്ധീകരണമാണ് ലക്ഷ്യംവെച്ചത്. പിന്നീട്, കറന്‍സിയില്‍ ലക്ഷ്മി ദേവിയുടെ ചിത്രം സ്ഥാപിക്കാന്‍ അദ്ദേഹം നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു, അങ്ങനെ അതിന്റെ മൂല്യം ഉയരുമെന്ന് പ്രസ്താവിച്ചു. 

രാജവംശങ്ങളെ ഒഴിവാക്കി മോദി രാഷ്ട്രീയത്തെ ശുദ്ധീകരിച്ചുവെന്ന് മുഖ്താര്‍ അബ്ബാസ് നഖ്വി അവകാശപ്പെട്ടു. ഇങ്ങിനെ എന്തെല്ലാം കാര്യങ്ങള്‍. ആത്യന്തികമായി, നോട്ട് നിരോധനം ബിജെപിക്ക് നാണക്കേടായി മാറി, അവര്‍ പോലും മറക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഒരു എപ്പിസോഡ് എന്നാണ് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ വിലയിരുത്തുന്നത്.

#Demonetization, #India, #Modi, #Hindutva, #Economy, #Reflection