ട്രംപിന്റെ മിന്നലാക്രമണം: ഇറാനിലെ രഹസ്യ ആണവ കേന്ദ്രം ഇനിയില്ലേ?

(KVARTHA) ഞായറാഴ്ച അതിരാവിലെ, അമേരിക്ക ഇറാന്റെ മൂന്ന് പ്രധാന ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളെ ലക്ഷ്യമിട്ട് ബോംബിട്ടു. ഇസ്രായേൽ ജൂൺ 13-ന് ആക്രമണം ആരംഭിച്ചപ്പോൾ തകർത്ത നതാൻസ്, ഇസ്ഫഹാൻ എന്നിവിടങ്ങളിലെ ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളും, അതുപോലെ ആണവ ഇന്ധനം ശുദ്ധീകരിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഫോർദോ എന്ന കേന്ദ്രവുമാണ് ആക്രമിക്കപ്പെട്ടത്. പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് ഈ ആക്രമണങ്ങളെ ‘പൂർണ്ണമായി തുടച്ചുനീക്കപ്പെട്ടു’ എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഫോർദോയുടെ പ്രാധാന്യം: എന്തുകൊണ്ട് ഇത് ഇത്രയും നിർണായകം?

ഇസ്രായേൽ മിസൈലുകൾ ഫോർദോയെ നേരത്തെ ജൂൺ 13-ന് ലക്ഷ്യം വെച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ആണവ നിരീക്ഷണ ഏജൻസിയായ ഇന്റർനാഷണൽ ആറ്റോമിക് എനർജി ഏജൻസി (IAEA)യുടെ കണക്കനുസരിച്ച്, നതാൻസിനെയും ഇസ്ഫഹാനെയും പോലെ ഫോർഡോയ്ക്ക് കാര്യമായ കേടുപാടുകൾ സംഭവിച്ചിരുന്നില്ല. ഫോർഡോ ഭൂമിക്കടിയിൽ വളരെ ആഴത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതിനാൽ നതാൻസിനേക്കാൾ പ്രവേശിക്കാൻ വളരെ പ്രയാസമാണ്. 

ഇസ്രായേലിന് ഇല്ലാത്ത ആയുധങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് ഫോർദോയെ ബോംബിടാൻ അമേരിക്കയുടെ സഹായം ട്രംപ് പരിഗണിക്കുന്നതായി സൂചന നൽകിയിരുന്നു. തുടർന്ന്, ഇറാനെ ആക്രമിക്കണോ എന്ന് തീരുമാനിക്കാൻ രണ്ടാഴ്ചത്തെ സമയപരിധി സ്വയം നിശ്ചയിച്ചു. ഞായറാഴ്ച, അദ്ദേഹം തന്റെ തീരുമാനം എടുത്തു എന്ന് വ്യക്തമായി. 

ആക്രമണങ്ങൾക്ക് ശേഷം ട്രംപ് തന്റെ ട്രൂത്ത് സോഷ്യൽ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിൽ പങ്കുവെച്ച ഒരു പോസ്റ്റിൽ ‘ഫോർഡോ ഇല്ലാതായി’ എന്ന് കുറിച്ചു.

എന്താണ് ഫോർദോ ആണവ കേന്ദ്രം?

ഇസ്ലാമിക് റെവല്യൂഷണറി ഗാർഡ് കോർപ്സിന്റെ സൈനിക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി നിർമ്മിച്ചതാണ് ഫോർദോ. വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ഇറാനിലെ കോം നഗരത്തിൽ നിന്ന് 30 കിലോമീറ്റർ (18.5 മൈൽ) വടക്കുകിഴക്കായി ഒരു പർവതത്തിനുള്ളിൽ നൂറുകണക്കിന് മീറ്റർ ആഴത്തിലാണ് ഇത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പാശ്ചാത്യ രഹസ്യാന്വേഷണ ഏജൻസികൾക്ക് ഇതിനെക്കുറിച്ച് അറിഞ്ഞതിന് ശേഷം 2009 സെപ്റ്റംബർ 21-ന് ഐ എ ഇ എ-യ്ക്ക് അയച്ച കത്തിൽ ഇറാൻ ഇത് ഒരു ആണവ കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നതിനെക്കുറിച്ച് വെളിപ്പെടുത്തി. 

ദിവസങ്ങൾക്കുശേഷം, ഫോർഡോയിൽ ഒരു രഹസ്യ ഇന്ധന സമ്പുഷ്ടീകരണ പ്ലാന്റ് ഉണ്ടെന്ന് യുഎസും യുകെയും ഫ്രാൻസും പരസ്യമായി സ്ഥിരീകരിച്ചു. 2009-ന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഇറാൻ അവിടെ 3,000 സെൻട്രിഫ്യൂജുകൾ സ്ഥാപിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള  രഹസ്യാന്വേഷണ വിവരങ്ങൾ ലഭിച്ചു. സെപ്റ്റംബറോടെ ഫോർഡോയുടെ രൂപാന്തരം പൂർത്തിയാകാറായി. ആയുധങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാൻ ആവശ്യമായ ശുദ്ധിയുടെ അടുത്ത് യൂറേനിയം ശുദ്ധീകരിച്ചതായി ഐ എ ഇ എ ഇൻസ്പെക്ടർമാർ കണ്ടെത്തിയ ഒരേയൊരു ഇറാനിയൻ കേന്ദ്രമാണ് ഫോർഡോ. 

ഇത് 2023-ൽ നടത്തിയ ഒരു അപ്രതീക്ഷിത പരിശോധനയിലാണ് കണ്ടെത്തിയത്. 2,976 സ്പിന്നിംഗ് സെൻട്രിഫ്യൂജുകൾ വരെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ ഈ സൈറ്റ് രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ളതായി ഐ എ ഇ എ അറിയിച്ചു, ഇത് ഇറാന്റെ പ്രധാന ആണവ കേന്ദ്രമായ നതാൻസിലുള്ള ഏകദേശം 50,000 സെൻട്രിഫ്യൂജുകളുടെ ഒരു ചെറിയ ഭാഗം മാത്രമാണ്.

അമേരിക്കൻ ആക്രമണത്തിൽ ഫോർഡോ നശിച്ചോ?

ട്രംപ് ഈ കേന്ദ്രം നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടുവെന്ന് അവകാശപ്പെടുമ്പോഴും, ഇറാൻ ഇതുവരെ നാശനഷ്ടങ്ങളുടെ വ്യാപ്തി ഔദ്യോഗികമായി വിവരിച്ചിട്ടില്ല, എന്നിരുന്നാലും ആക്രമണം സ്ഥിരീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഫോർഡോയ്ക്ക് സമീപം താമസിക്കുന്നവർക്ക്  ‘വലിയ സ്ഫോടനത്തിന്റെ ലക്ഷണങ്ങളൊന്നും തോന്നിയില്ല’ എന്ന് ഇറാന്റെ ഔദ്യോഗിക വാർത്താ ഏജൻസി അറിയിച്ചു. 

നേരത്തെ, ഇറാന്റെ പാർലമെന്റ് സ്പീക്കർ മുഹമ്മദ് ബാഗർ ഖാലിബാഫിന്റെ ഉപദേഷ്ടാവ് മെഹ്ദി മുഹമ്മദി, ആക്രമണം പ്രതീക്ഷിച്ചുകൊണ്ട് ഇറാൻ തങ്ങളുടെ ആണവ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ ഫോർഡോയിൽ നിന്ന് മാറ്റിയിട്ടുണ്ടെന്ന് സാമൂഹിക മാധ്യമ പോസ്റ്റിൽ പറഞ്ഞു. 

ഫോർഡോയിലെ ആണവ വികസനത്തെക്കുറിച്ച് എന്തറിയാം?

2009-ൽ ഫോർഡോ സൈറ്റിന്റെ സാന്നിധ്യം പരസ്യമായതിന് ശേഷം, അമേരിക്കയും ഇറാനും 30 വർഷത്തിനിടയിലെ ആദ്യത്തെ നേരിട്ടുള്ള ചർച്ചകൾ ആരംഭിച്ചു. 2009 ഒക്ടോബറിൽ ഇറാൻ ഫോർഡോയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ ഐ എ ഇ എ-യ്ക്ക് സമർപ്പിച്ചെങ്കിലും, അതിന്റെ രൂപകൽപ്പന, നിർമ്മാണം, യഥാർത്ഥ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ഒരു ടൈംലൈൻ സമർപ്പിക്കാൻ വിസമ്മതിച്ചു, യുഎൻ ഏജൻസിയുമായുള്ള സുരക്ഷാ കരാർ പ്രകാരം ആ വിവരങ്ങൾ തങ്ങളുടെ റിപ്പോർട്ടിംഗ് ബാധ്യതകൾക്ക് പുറത്താണെന്ന് പറഞ്ഞു. 

രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷം, 2011 സെപ്റ്റംബറിൽ, അന്നത്തെ ഐ എ ഇ എ ഡയറക്ടർ ജനറൽ യാക്കിയ അമാനോ ഇറാൻ ‘ഫോർഡോയിൽ 20 ശതമാനം വരെ യൂറേനിയം സമ്പുഷ്ടീകരിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ സെൻട്രിഫ്യൂജുകൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്’ എന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി. 2012 മാർച്ചോടെ, ഫോർഡോയിൽ 20 ശതമാനം സമ്പുഷ്ടീകരിച്ച യൂറേനിയത്തിന്റെ പ്രതിമാസ ഉൽപ്പാദനം മൂന്നിരട്ടിയായി വർദ്ധിച്ചുവെന്ന് അമാനോ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു, നാല് സെൻട്രിഫ്യൂജ് കാസ്കേഡുകൾ ആദ്യമായി ഒരേസമയം പ്രവർത്തിക്കാൻ തുടങ്ങി.

യൂറേനിയം സമ്പുഷ്ടീകരണം എന്നത് പ്രകൃതിദത്ത യൂറേനിയത്തിലെ യൂറേനിയം-235 ഐസോട്ടോപ്പിന്റെ സാന്ദ്രത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്ന പ്രക്രിയയാണ്, സാധാരണയായി ഇതിൽ ഏകദേശം 0.7 ശതമാനം യു-235 മാത്രമേ അടങ്ങിയിട്ടുള്ളൂ. ഒരു ആണവായുധം നിർമ്മിക്കാൻ, യൂറേനിയം ഏകദേശം 90 ശതമാനം യു-235 ആയി സമ്പുഷ്ടീകരിക്കണം. ആ നിലകളിൽ സമ്പുഷ്ടീകരിക്കപ്പെട്ടാൽ, യൂറേനിയം ‘ആയുധ-ഗ്രേഡ്’ ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 

2015-ൽ, ഇറാൻ, ചൈന, റഷ്യ, യുഎസ്, ഫ്രാൻസ്, ജർമ്മനി, യുകെ, യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ എന്നിവ ജോയിന്റ് കോംപ്രിഹെൻസീവ് പ്ലാൻ ഓഫ് ആക്ഷൻ (JCPOA) ഒപ്പുവച്ചു. ഉപരോധം നീക്കുന്നതിന് പകരമായി ഈ കരാർ ഇറാന്റെ ആണവ പരിപാടിക്ക് കർശനമായ നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തി. 2015-ൽ ഫോർഡോയിൽ 2,700 സെൻട്രിഫ്യൂജുകൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന്  വിശ്വസിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു.

2023 ജനുവരിയിൽ നടത്തിയ അപ്രതീക്ഷിത പരിശോധനയിൽ, ഇറാൻ ഫോർഡോയിൽ രണ്ട് കൂട്ടം സെൻട്രിഫ്യൂജുകൾ ബന്ധിപ്പിച്ചതായി ഐ എ ഇ എ കണ്ടെത്തി, ഇത് യൂറേനിയം 60 ശതമാനം ശുദ്ധിയോടെ സമ്പുഷ്ടീകരിക്കാൻ അനുവദിച്ചു, 

ഇസ്രായേലിന് ഈ കേന്ദ്രം തകർക്കാൻ തനിയെ സാധിക്കില്ലെന്ന് വ്യാപകമായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു, ഒരു കമാൻഡോ യൂണിറ്റിനെ ഉള്ളിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച് സ്ഫോടകവസ്തുക്കൾ സ്ഥാപിച്ചാൽ മാത്രമേ ഇത് സാധ്യമാകൂ – ഇത് വളരെ അപകടകരമായ ഒരു നീക്കമാണ്. ഫോർഡോ ഫ്യുവൽ എൻറിച്ച്‌മെന്റ് പ്ലാന്റ് ഒരു പർവതത്തിനുള്ളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതിനാൽ നതാൻസിനേക്കാൾ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ഒരു ലക്ഷ്യമാണ്.
എന്നിരുന്നാലും, അമേരിക്കയ്ക്ക് ഫോർഡോയെ നശിപ്പിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു ബോംബുണ്ട്. 

13,600 കിലോഗ്രാം (30,000 പൗണ്ട്) ഭാരമുള്ള മാസ്സീവ് ഓർഡനൻസ് പെനിട്രേറ്റർ (MOP) ആണ് ഇത്. മതിയായ എണ്ണം ഈ ബോംബുകൾ ഒരു ബി-2 ബോംബറിൽ നിന്ന് വർഷിച്ചാൽ, ഫോർഡോയുടെ ഭൂഗർഭ ബങ്കറുകൾ തകർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഞായറാഴ്ചത്തെ ആക്രമണത്തിൽ ബി-2 ബോംബറുകൾ ഉപയോഗിച്ചതായി ട്രംപ് ഭരണകൂടം സ്ഥിരീകരിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഏത് ബോംബുകളാണ് ഉപയോഗിച്ചതെന്ന് അമേരിക്ക ഇതുവരെ വ്യക്തമാക്കിയിട്ടില്ല.

ഇറാനിലെ ഈ ആക്രമണം ആഗോള രാഷ്ട്രീയത്തിൽ എന്ത് മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തും? നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായങ്ങൾ പങ്കുവെക്കുക.

Article Summary (English): US attacked Iran's Fordow, Natanz, and Isfahan nuclear sites; Trump claimed Fordow was 'totally obliterated', impacting Iran's nuclear program.

#IranNuclear #USAttack #Fordow #Trump #NuclearProgram #MiddleEast