ദാദ അബ്ദുല്ലയുടെ ക്ഷണം, ഗാന്ധിജിയുടെ വിപ്ലവം: ഇന്ത്യയിലെ അഭിഭാഷകന്റെ 'നാണം', ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ 'സത്യാഗ്രഹ'മായി വഴിമാറിയ അപൂർവ ചരിത്രം

(KVARTHA) രാഷ്ട്രപിതാവ് മോഹൻദാസ് കരംചന്ദ് ഗാന്ധിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ അധ്യായം ആരംഭിക്കുന്നത് 1893 മെയ് 24-നാണ്. അന്നാണ് അദ്ദേഹം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ ഡർബനിൽ എത്തിയത്. കേവലം ഒരു വർഷത്തെ കരാറുമായി ഒരു നിയമപരമായ തർക്കം പരിഹരിക്കാനായി പോയ യുവ അഭിഭാഷകനാണ്, ഇരുപത് വർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറം, സത്യഗ്രഹമെന്ന വിപ്ലവാത്മകമായ ആയുധവുമായി തിരികെ വന്ന് ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൻ്റെ ഗതി തന്നെ മാറ്റിമറിച്ചത്. 

ദാദാ അബ്ദുല്ല എന്ന വ്യാപാരിയുടെ കേസ് ആയിരുന്നു ഈ യാത്രയുടെ പ്രത്യക്ഷ കാരണം. എന്നാൽ ഈ യാത്രയ്ക്ക് പിന്നിൽ, കേവലം ഒരു നിയമപരമായ കേസിൻ്റെ ക്ഷണം എന്നതിലുപരിയായി, ഗാന്ധിജിയുടെ വ്യക്തിപരമായ പ്രൊഫഷണൽ പരാജയങ്ങളും കടുത്ത ആത്മസംഘർഷങ്ങളും ഉൾപ്പെട്ട 'അപൂർവ കാരണങ്ങൾ' ഉണ്ടായിരുന്നു.

അപൂർവ കാരണങ്ങൾ: അഭിഭാഷകന്റെ ആത്മസംഘർഷം

ഗാന്ധിജി ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലേക്ക് പോകാനുള്ള പ്രധാന കാരണം ഇന്ത്യയിലെ നിയമരംഗത്ത് അദ്ദേഹം നേരിട്ട കടുത്ത പ്രൊഫഷണൽ പരാജയമായിരുന്നു. 1891 ജൂൺ 10-ന് ലണ്ടനിലെ ഇന്നർ ടെമ്പിളിൽ നിന്ന് ബാരിസ്റ്റർ ബിരുദം നേടിയ ശേഷം ഇന്ത്യയിൽ തിരിച്ചെത്തിയെങ്കിലും ബോംബെയിൽ ഒരു പ്രാക്ടീസ് തുടങ്ങാൻ അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല. നിയമരംഗം അക്കാലത്ത് തിരക്കേറിയതായിരുന്നു.

കോടതി മുറിയിലെ 'നാണംകുണുങ്ങൽ'

ഗാന്ധിജിയുടെ നിയമപരമായ വളർച്ചയ്ക്ക് ഏറ്റവും വലിയ തടസ്സമായി നിന്നത് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ 'അതിരുകടന്ന നാണം' (Constitutional Shyness) അഥവാ കടുത്ത സ്റ്റേജ് ഭയമായിരുന്നു (Stage Fright). ഒരു വാദിയും പ്രഭാഷകനും ആകേണ്ട അഭിഭാഷകന് ഈ നാണം വലിയ വെല്ലുവിളിയായി. 

ബോംബെയിൽ സ്മോൾ കോസസ് കോടതിയിൽ മമീഭായിക്ക് വേണ്ടി ഹാജരായതായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ആദ്യ കേസ്. ക്രോസ് വിസ്താരം നടത്തേണ്ട സമയത്ത്, ഭയം കാരണം അദ്ദേഹത്തിന് ചോദ്യങ്ങളൊന്നും ഓർത്തെടുക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ഒടുവിൽ, തനിക്ക് കേസ് നടത്താൻ കഴിയില്ലെന്ന് കോടതിയിലും കക്ഷിയോടും പറഞ്ഞ് അദ്ദേഹം ഫീസ് (30 രൂപ) തിരികെ നൽകുകയും കോടതിയിൽ നിന്ന് ഓടിപ്പോവുകയും ചെയ്തു. 

ബോംബെയിലെ ഈ ആറ് മാസത്തെ നിരാശജനകമായ താമസത്തിന് ശേഷം അദ്ദേഹം രാജ്കോട്ടിലേക്ക് പ്രവർത്തനം മാറ്റി. അവിടെ അദ്ദേഹം കോടതിയിൽ കക്ഷികൾക്കുവേണ്ടി പെറ്റീഷനുകൾ തയ്യാറാക്കി ഒരു ചെറിയ വരുമാനം നേടി ഉപജീവനം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോയി. എന്നാൽ, ഒരു പ്രാദേശിക ബ്രിട്ടീഷ് ഉദ്യോഗസ്ഥൻ്റെ അതൃപ്തി കാരണം അദ്ദേഹത്തിന് ആ ജോലി പോലും നഷ്ടമായി.

ഈ സാഹചര്യങ്ങളെല്ലാം ചേർന്ന് ഗാന്ധിജിക്ക് ഇന്ത്യയിൽ ഒരു കരിയർ കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള എല്ലാ വാതിലുകളും അടച്ചു. സ്വന്തം നാട്ടിൽ, ഉയർന്ന നിയമബിരുദം ഉണ്ടായിട്ടും, നാണം കാരണം കേസ് വാദിക്കാനോ, ഉദ്യോഗസ്ഥ അപ്രീതി കാരണം ചെറിയ ജോലികൾ ചെയ്യാനോ കഴിയാതിരുന്നപ്പോൾ, അദ്ദേഹം സാമ്പത്തികമായും മാനസികമായും തളർന്നിരുന്നു. ഈ പ്രൊഫഷണൽ അരക്ഷിതാവസ്ഥയിൽ നിന്ന് ഒരു ആശ്വാസവും രക്ഷപ്പെടലും തേടിയുള്ള ശ്രമമായാണ് ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ ഒരു വർഷത്തെ കരാറിനെ അന്നത്തെ 24-കാരനായ ഗാന്ധിജി കണ്ടത്. 

ഇന്ത്യയിലെ പ്രൊഫഷണൽ പരാജയം മറികടക്കാൻ ലഭിച്ച ഒരു പലായനത്തിനുള്ള അവസരമായിരുന്നു ഈ യാത്ര, അതാണ് യാത്രയുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട 'അപൂർവ കാരണം'.

ദാദാ അബ്ദുല്ല കേസ്: 

ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലേക്ക് ഗാന്ധിജിയെ ആകർഷിച്ച ഘടകം, കേവലം ശമ്പളം മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കത്തിയവാരി പശ്ചാത്തലവും ഭാഷാപരമായ വൈദഗ്ധ്യവുമായിരുന്നു.

പോർബന്തർ സ്വദേശിയായിരുന്ന ദാദാ അബ്ദുള്ള ജാവേരി, ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ ഡർബനിൽ വലിയ കപ്പൽ ബിസിനസ്സ് നടത്തിയിരുന്ന ധനികനായ മുസ്ലീം വ്യാപാരിയായിരുന്നു. ദാദാ അബ്ദുള്ളയുടെ ഒരു ബന്ധു ജോഹന്നാസ്ബർഗിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു, അദ്ദേഹവുമായുള്ള വാണിജ്യ തർക്കം (സിവിൽ കേസ്) പരിഹരിക്കുന്നതിനായിരുന്നു ഗാന്ധിജിയെ നിയമിച്ചത്.

ഈ കേസിൻ്റെ ആവശ്യകതകൾ യുവ ബാരിസ്റ്ററായ ഗാന്ധിക്ക് അനുയോജ്യമായിരുന്നു. കേസുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കത്തിടപാടുകളും വ്യവഹാരങ്ങളും കൂടുതലും ഗുജറാത്തി ഭാഷയിലായിരുന്നു. അതിനാൽ, ലണ്ടനിൽ പരിശീലനം ലഭിച്ചതും എന്നാൽ ഗുജറാത്തി സംസാരിക്കാൻ അറിയുന്നതുമായ ഒരു അഭിഭാഷകനെയാണ് ദാദാ അബ്ദുള്ള തിരഞ്ഞെടുത്തത്. തൻ്റെ കത്തിയവാരി പാരമ്പര്യവും ഗുജറാത്തി ഭാഷാപരിജ്ഞാനവും ഗാന്ധിക്ക് ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ ഇന്ത്യൻ പ്രവാസി സമൂഹത്തിൽ ഒരു വേദി കണ്ടെത്താൻ സഹായിച്ചു.

കരാർ ഒരു വർഷത്തേക്കായിരുന്നു. ഇതിനായി ഗാന്ധിക്ക് വാഗ്ദാനം ചെയ്ത ശമ്പളം 105 പൗണ്ട് ആയിരുന്നു (2023-ലെ കണക്കനുസരിച്ച് ഏകദേശം 4,143 ഡോളറിന് തുല്യം), കൂടാതെ യാത്രാ, താമസച്ചെലവുകളും കമ്പനി വഹിച്ചു. 

വർണ്ണവിവേചനത്തിൻ്റെ ആദ്യ വെല്ലുവിളികൾ: 

ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ നിയമപരമായ യാത്ര, എത്തി ദിവസങ്ങൾക്കകം തന്നെ രാഷ്ട്രീയമായ ദൗത്യമായി വഴിമാറി. താൻ ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് പൗരനാണ് എന്ന ഗാന്ധിയുടെ ധാരണകളെ തകർത്തത് അവിടത്തെ കടുത്ത വർണ്ണവിവേചനമായിരുന്നു.

ഡർബനിൽ എത്തി ദിവസങ്ങൾക്കകം തന്നെ വർണ്ണവിവേചനം അദ്ദേഹത്തെ ബാധിച്ചു. ദാദാ അബ്ദുള്ള കമ്പനിയുമായി ഡർബൻ കോടതിയിൽ എത്തിയപ്പോൾ, തൻ്റെ തലപ്പാവ് നീക്കം ചെയ്യാൻ മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ആവശ്യപ്പെട്ടു. മറ്റ് മുസ്ലിംകളും പാഴ്സികളും തലപ്പാവ് ധരിക്കുന്നത് കണ്ട ഗാന്ധിജി, താൻ ഒരു സ്വതന്ത്ര മനുഷ്യനാണെന്നും ഈ നിയമം തനിക്കൊരു അപമാനമാണെന്നും പറഞ്ഞ് തലപ്പാവ് നീക്കാൻ വിസമ്മതിച്ചു. അദ്ദേഹം ഉടൻ തന്നെ കോടതി വിട്ടുപോവുകയും , ഇത് അന്നത്തെ പത്രമായ 'നേറ്റാൾ മെർക്കുറി'യിൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ചില പത്രങ്ങൾ ഗാന്ധിജിയെ 'അനാവശ്യ സന്ദർശകൻ' ('unwelcome visitor') എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഈ സംഭവം, തൻ്റെ ലണ്ടൻ പരിശീലനം ലഭിച്ച ബാരിസ്റ്റർ പദവിക്ക് വർണ്ണവിവേചനത്തിന് മുന്നിൽ ഒരു വിലയുമില്ലെന്ന് ഗാന്ധിജിക്ക് ബോധ്യപ്പെടുത്തി.

രാഷ്ട്രീയ ഉണർവ്വിനുള്ള കാരണമായ രാത്രി

ദാദാ അബ്ദുള്ള കേസ് തീർപ്പാക്കുന്നതിനായി പ്രിട്ടോറിയയിലേക്ക് യാത്ര ചെയ്യവേയാണ് ഗാന്ധിജിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ സംഭവം നടന്നത്. 1893 ജൂൺ 7-ന്, ഫസ്റ്റ് ക്ലാസ് ടിക്കറ്റ് ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും , പീറ്റർമാരിറ്റ്സ്ബർഗിൽ വെച്ച് ഒരു വെള്ളക്കാരനായ യാത്രക്കാരൻ്റെ എതിർപ്പിനെത്തുടർന്ന് അദ്ദേഹത്തെ ട്രെയിനിൻ്റെ ഫസ്റ്റ് ക്ലാസ് കംപാർട്ട്മെൻ്റിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കി.

അവിടെ വിജനമായ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിലെ വെയിറ്റിംഗ് ഹാളിൽ തണുത്തുറഞ്ഞ് ഒറ്റയ്ക്കിരുന്ന രാത്രി, ഇന്ത്യയിലെ ഒരു യുവ അഭിഭാഷകൻ്റെ വ്യക്തിപരമായ പ്രശ്നങ്ങളെ മാറ്റിമറിച്ചു. താൻ അനുഭവിച്ച ഈ അപമാനം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ മുഴുവൻ ഇന്ത്യക്കാരുടെയും അവകാശങ്ങൾക്കുവേണ്ടി പോരാടാനുള്ള വലിയ ദൗത്യം ഏറ്റെടുക്കാൻ അദ്ദേഹത്തെ പ്രേരിപ്പിച്ചു.

ഇവിടെയാണ് ഗാന്ധിജിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മനഃശാസ്ത്രപരമായ മാറ്റം സംഭവിക്കുന്നത്: ഇന്ത്യയിൽ കോടതിയിൽ കേസ് വാദിക്കുമ്പോൾ നേരിട്ട വ്യക്തിപരമായ നാണവും ഭയവും (Stage Fright), വർഗ്ഗപരമായ വലിയൊരു അനീതിക്ക് മുന്നിൽ അപ്രസക്തമായി. വ്യക്തിപരമായ ഭയത്തേക്കാൾ വലുത് സാമൂഹികമായ അപമാനമാണെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞതോടെ, നാണക്കാരനായ അഭിഭാഷകൻ്റെ സ്ഥാനത്ത് ഒരു പൊതു നേതാവ് രൂപപ്പെട്ടു. ഈ സംഭവം കാരണമാണ് കേസ് അവസാനിച്ചതിന് ശേഷവും ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിൽ തുടരാനും 1894-ൽ നേറ്റാൾ ഇന്ത്യൻ കോൺഗ്രസ് സ്ഥാപിക്കാനും അദ്ദേഹം തീരുമാനിച്ചത്.

നിയമ പോരാട്ടം മുതൽ സമുദായ സേവനം വരെ

ദാദാ അബ്ദുള്ളയുടെ കേസ് മെയ് 1894-ൽ വിജയകരമായി പൂർത്തിയാക്കിയെങ്കിലും , വർണ്ണവിവേചനം ഉയർത്തിയ വെല്ലുവിളികൾ കാരണം ഗാന്ധിജി നാട്ടിലേക്ക് മടങ്ങിയില്ല. അദ്ദേഹം തൻ്റെ നിയമപരമായ വരുമാനം ഉപയോഗിച്ച് രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് തുടക്കം കുറിച്ചു.

ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തെ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിൻ്റെ ഭാഗമായി 1894-ൽ അദ്ദേഹം നേറ്റാൾ ഇന്ത്യൻ കോൺഗ്രസിന് രൂപം നൽകി. ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിൻ്റെ വോട്ടവകാശം സംരക്ഷിക്കുക എന്നതായിരുന്നു പ്രാഥമിക ലക്ഷ്യം. മൂന്ന് വർഷത്തെ ഈ രാഷ്ട്രീയ പോരാട്ടത്തിന് ശേഷം അദ്ദേഹം 1896-ൽ ഇന്ത്യയിലേക്ക് മടങ്ങി. എന്നാൽ നേറ്റാൾ ഇന്ത്യൻ കോൺഗ്രസിൻ്റെ അഭ്യർത്ഥന പ്രകാരം അതേ വർഷം തന്നെ അദ്ദേഹം കുടുംബത്തോടൊപ്പം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിൽ തിരിച്ചെത്തി.

ആൾക്കൂട്ട ആക്രമണവും രാഷ്ട്രീയ നിരാശയും

1896-ൽ കപ്പൽ ഡർബൻ തുറമുഖത്ത് എത്തിയപ്പോൾ വെള്ളക്കാരുടെ ഒരു വലിയ ജനക്കൂട്ടം അദ്ദേഹത്തെ ഇറങ്ങാൻ അനുവദിക്കാതെ പ്രതിഷേധിച്ചു. മൂന്നാഴ്ചയോളം കപ്പൽ ക്വാറൻ്റൈനിൽ ഇടേണ്ടി വന്നു. ഒടുവിൽ കരയ്ക്കിറങ്ങാൻ അനുമതി ലഭിച്ചപ്പോൾ ആൾക്കൂട്ടം അദ്ദേഹത്തെ ക്രൂരമായി മർദ്ദിച്ചു. വിശ്വസ്ത സുഹൃത്ത് പാർസി റുസ്തംജി ഇടപെട്ടാണ് ഗാന്ധിജിയെ രക്ഷപ്പെടുത്തിയത്.

തുടർന്ന്, ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാരിനോടുള്ള കൂറ് തെളിയിച്ച് ഇന്ത്യക്കാർക്ക് മെച്ചപ്പെട്ട സാഹചര്യങ്ങൾ ലഭിക്കുമെന്ന് വിശ്വസിച്ച ഗാന്ധിജി, 1899-1902 കാലഘട്ടത്തിലെ ആംഗ്ലോ-ബോയർ യുദ്ധത്തിൽ ബ്രിട്ടീഷുകാരെ പിന്തുണച്ചു. 1100 വോളണ്ടിയർമാരുമായി 'ആംബുലൻസ് കോർപ്‌സ്' സ്ഥാപിച്ചു. ഈ പിന്തുണ ട്രാൻസ്വാളിലെയും ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെയും ഇന്ത്യക്കാരുടെ സ്ഥിതി മെച്ചപ്പെടുത്തുമെന്ന് അദ്ദേഹം പ്രതീക്ഷിച്ചു. എന്നാൽ ഈ പ്രതീക്ഷകൾ അസ്ഥാനത്തായി (His hopes, however, were belied). ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകൂടം വാഗ്ദാനങ്ങൾ പാലിക്കാതെ വർണ്ണവിവേചനം തുടർന്നു.

നിയമപരമായ പരിഷ്കരണവാദത്തിലൂടെയും വിധേയത്വത്തിലൂടെയും അവകാശങ്ങൾ നേടാനുള്ള തൻ്റെ ആദ്യകാല തത്വങ്ങൾ പരാജയപ്പെട്ടു എന്ന് ഈ നിരാശ ഗാന്ധിജിക്ക് മനസ്സിലാക്കി കൊടുത്തു. ഈ നിരാശയാണ് കേവലം നിയമപരമായ പോരാട്ടങ്ങളിൽ നിന്ന് സമൂലമായ രാഷ്ട്രീയ പ്രതിരോധത്തിലേക്ക് തിരിയാൻ അദ്ദേഹത്തെ നിർബന്ധിച്ചത്.

സത്യാഗ്രഹത്തിൻ്റെ പിറവി: 

ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ 20 വർഷത്തെ നിയമപരിശീലനം ഗാന്ധിജിയെ കേവലം ഒരു അഭിഭാഷകനിൽ നിന്ന് ധാർമ്മിക തത്ത്വചിന്തകനാക്കി മാറ്റി. ഈ മണ്ണിലാണ് ലോകം കണ്ട ഏറ്റവും വലിയ അഹിംസാത്മക സമരമുറയായ സത്യാഗ്രഹം പിറവിയെടുക്കുന്നത്.

ട്രാൻസ്വാളിലെ ഏഷ്യക്കാർക്ക് നിർബന്ധിതമായി പാസ് ഏർപ്പെടുത്തിയ നിയമത്തിനെതിരെ പ്രതികരിച്ചുകൊണ്ടാണ് 1906 സെപ്റ്റംബർ 11-ന് ജോഹന്നാസ്ബർഗിലെ എമ്പയർ തിയേറ്ററിൽ നടന്ന യോഗത്തിൽ വെച്ച് ഗാന്ധിജി തൻ്റെ പുതിയ സമരമാർഗ്ഗം അവതരിപ്പിച്ചത്.

തുടക്കത്തിൽ ഗാന്ധിജി തൻ്റെ ഈ സമരമാർഗ്ഗത്തെ 'Passive Resistance' (നിഷ്ക്രിയ പ്രതിരോധം) എന്നാണ് വിളിച്ചിരുന്നത്. എന്നാൽ ഈ വാദം പൂർണ്ണമായും ശരിയല്ലെന്ന് അദ്ദേഹത്തിന് തോന്നി. ബ്രിട്ടനിലെ സഫ്രജറ്റുകളുടെ സമരത്തിൽ സംഭവിച്ചതുപോലെ, പാസീവ് റെസിസ്റ്റൻസ് ചിലപ്പോൾ അക്രമം അനുവദിച്ചിരുന്നു. മാത്രമല്ല, അതിനെ പൊതുവെ ദൗർബല്യത്തിൻ്റെ ആയുധമായാണ് കണക്കാക്കിയിരുന്നത്.

ഈ കുറവുകൾ പരിഹരിക്കാനാണ് ഗാന്ധിജി 'സത്യാഗ്രഹം' എന്ന പുതിയ പദം രൂപപ്പെടുത്തിയത്. ‘സത്യത്തെ മുറുകെ പിടിക്കുക’ എന്നർത്ഥം വരുന്ന ഈ പദം 'സത്യശക്തി' (Truth-force) അഥവാ 'സ്നേഹശക്തി' (Love-force) എന്ന് അദ്ദേഹം വിശദീകരിച്ചു.

ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ പാഠങ്ങൾ 

1914-ലെ ഇന്ത്യൻ റിലീഫ് ആക്റ്റ് പാസാക്കിയതിലൂടെ, ട്രാൻസ്വാളിലെ ഏഷ്യക്കാർക്കെതിരായ പ്രധാന വിവേചനപരമായ നിയമങ്ങൾ ഇല്ലാതാക്കാനുള്ള താൽക്കാലിക വിജയം കൈവരിച്ച ശേഷം , 1914 ജൂലൈ 19-ന് അദ്ദേഹം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയോട് വിട പറഞ്ഞു. ഇന്ത്യയിൽ ഒരു ക്ലയൻ്റിൻ്റെ മുന്നിൽ ഭയം കൊണ്ട് ഓടിപ്പോയ ഒരു യുവ അഭിഭാഷകനെ, ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ വർണ്ണവിവേചനത്തിൻ്റെ ചൂള, സത്യാഗ്രഹമെന്ന തത്ത്വശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ ഉപജ്ഞാതാവും ഒരു ജനതയുടെ നേതാവുമായി രൂപാന്തരപ്പെടുത്തി. 

ദാദാ അബ്ദുള്ളയുടെ ക്ഷണം ഒരു വാതിൽ തുറന്നു; എന്നാൽ ആ വാതിലിലൂടെ ഗാന്ധിജി പ്രവേശിച്ചത് ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൻ്റെ ഗതി മാറ്റിമറിച്ച വിപ്ലവത്തിലേക്കായിരുന്നു. ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ പരാജയങ്ങളായിരുന്നു ഇന്ത്യയിലെ 'മഹാത്മാവിൻ്റെ' വിജയത്തിന് അടിത്തറ പാകിയത്.

രാഷ്ട്രപിതാവിൻ്റെ ഈ അപൂർവ ചരിത്രം നിങ്ങൾ അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ടതാണ്! ഈ ചരിത്ര നിമിഷങ്ങളെക്കുറിച്ച് നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായം കമൻ്റ് ചെയ്യുക.

Article Summary: The story of how Gandhi’s professional failure in India led to his South Africa trip, where racism transformed him into the pioneer of Satyagraha.

#MahatmaGandhi #Satyagraha #SouthAfrica #IndianHistory #DadaAbdulla #GandhianEra